Kleine aankopen, grote plannen: bij Vitec draait het niet om 'omvang of schaal'

Vitec is gefundeerd op experimentele wetenschap en op ondernemerschap. Het bedrijf in verticale software uit Umeå is opgericht toen twee promovendi in de toegepaste natuurkunde besloten hun capaciteiten te bundelen tot één commercieel product.

Vanaf dat moment heeft een ambitieuze overnamestrategie gezorgd voor het voortdurend stapsgewijs verbeteren van dit product en voor geografische spreiding. Tegelijkertijd werd de expertise en de ervaring van iedere bedrijfseenheid ingezet voor de groei en het succes van de groep.

“Vitec heeft tot nu toe bijna 50 bedrijven overgenomen, met een strategie die is gericht op kopen en vasthouden. Iedere keer wanneer we een nieuwe overname doen, winnen we aan omvang en aan schaal”, zegt Aleš Zobec, Hoofd M&A bij Vitec.

“De meeste overnames hebben ons bereik vergroot naar een nieuwe sector of regio,” zegt hij. “Van ieder nieuw bedrijf leren we wel iets, en we schalen onze kennis over het beheren van een bedrijf in verticale software verder op om nog beter te worden.”

Het leerproces

Als natuurkundigen zijn de medeoprichters van Vitec, Lars Stenlund en Olov Sandberg, gewend om experimenten uit te voeren om inzicht te krijgen in hoe dingen werken. Hun eerste product kwam halverwege de jaren '80 tot stand, toen zij onderzoek deden naar efficiënte verwarming in woningen - een onderwerp dat na de energiecrisis van de jaren '70 veel aandacht kreeg.

Na in hun thuismarkt commercieel succes te hebben behaald, besloten zij hun software om energieverbruik te voorspellen ook uit te brengen in Duitsland. Maar de timing was niet goed. Plan B was om bedrijven in aangrenzende sectoren en later in niet-gerelateerde sectoren over te nemen. Zij zagen in dat er op veel verschillende manieren veel overeenkomsten waren tussen deze bedrijven, ondanks dat de markten die zij bedienden compleet anders waren, en dat zij veel van elkaar konden leren. Deze filosofie is vandaag de dag nog steeds de basis van de aanpak van Vitec.

Het waarborgen van de ondernemersgeest

Lars en Olov hebben Vitec vanaf de grond opgebouwd en zijn nog steeds de grootste aandeelhouders. Als ondernemers weten zij wat werkt, en wat niet. Maar ze hebben ook geleerd van hun fouten.

Vitec neemt bedrijven over die stabiel en winstgevend zijn, doorgaans met een jaaromzet van 2 miljoen euro of meer. De bedrijfseenheden variëren van Vitec Nexgolf, dat software verkoopt aan golfbanen in Finland, tot ABS Laundry Systems Solutions, dat een ERP-toepassing levert aan zo'n 600 klanten over de hele wereld. Maar wat al deze bedrijven met elkaar gemeen hebben is een duidelijke focus op het leveren van software in een nichemarkt, waarbij deze bedrijven beschikken over specifieke kennis van een specifieke sector, en die een succesvolle onderneming hebben weten op te bouwen op basis van deze kennis.

“We willen dat de bedrijven die we overnemen gewoon doorgaan met wat zij altijd al deden, en wij willen hun goede bedrijf nog beter maken,” zegt Zobec. “Verbeteringen die we doorvoeren zijn bedoeld voor de lange termijn. We willen de juiste dingen doen en daarvoor nemen we onze tijd.”

Een gedecentraliseerd model

Vitec zet zich in om datgene wat een bedrijf bijzonder maakt te behouden. Het bedrijf hanteert hierbij een gedecentraliseerde aanpak waarbij de overgenomen operationele activiteiten zelfstandige bedrijfseenheden blijven binnen de groep. “Veel van de besluitvorming blijft plaatsvinden op het niveau van de bedrijfseenheid. Het bedrijf is tenslotte de expert binnen hun niche en kent de behoeften van de klanten van het bedrijf,” zegt Zobec.

Vitec als groep kan hierbij de belangrijkste ondersteunende functies leveren, zoals finance, HR, brandmanagement en IT, indien nodig.

Het benutten van kennis

Hoewel decentralisatie zorgt voor een hoge mate van onafhankelijkheid van de bedrijfsonderdelen vereist het ook een sterke cultuur om de bedrijven bij elkaar te houden. Een belangrijk onderdeel binnen Vitec hierbij is het opbouwen van een netwerk om kennis te delen.  

“Ondernemerschap kan eenzaam zijn, maar de bedrijven van Vitec worden onderdeel van een ervaren en veilige omgeving,” zegt Zobec. “Zij krijgen direct toegang tot een netwerk van collega's met gelijksoortige kennis en ervaring, waarmee zij over hun ideeën kunnen sparren. Vervolgens kunnen we die aanpassen aan hun specifieke klantengroep, want die is uniek voor elk bedrijf.”

Er worden regelmatig forums gehouden binnen de groep voor personen met dezelfde functie (CEO, hoofd ontwikkeling, hoofd klantondersteuning, enz) en de CEO's komen minimaal twee keer per jaar samen om te praten over belangrijke onderwerpen, zoals de prijsstrategie, cybersecurity, of kwesties met betrekking tot een bepaalde functie of rol.

“Daarnaast houden we verschillende forums op allerlei management- en werknemersniveaus die zijn gericht op het uitbouwen van onze cultuur, die we essentieel achten voor ons gedecentraliseerde model,” vertelt Zobec. “Net als de sessies die we organiseren voor bedrijven die recent zijn overgenomen om hen in te wijden in de Vitec-familie en nieuwe relaties op te bouwen.” 

Het bouwen van dealnetwerken

Het M&A-team van Vitec bestaat uit een kleine groep mensen. Hoewel er geen specifieke overnametarget is, hebben ze de afgelopen twee jaar vijf deals per jaar gesloten en ze zijn altijd op zoek naar nieuwe overnamemogelijkheden. Met vijf belangrijke geografische regio's - Zweden, Noorwegen, Finland, Denemarken en Nederland - is het niet eenvoudig om de juiste bedrijven te vinden.

“We moeten het ons zo gemakkelijk mogelijk maken om in contact te blijven met de markt, en dat is precies waar Dealsuite ons bij helpt,” zegt Zobec. “We hebben een goed netwerk omdat we al zo lang in Scandinavië actief zijn, maar het is zeker nodig om onze relaties in Nederland uit te breiden, vooral met M&A-adviseurs.” 

En het is belangrijker dan ooit om snel te zijn op de markt. Op dit moment is er meer interesse in dezelfde soort bedrijven dan vijf jaar geleden, volgens Vitec. Maar er zijn maar weinig bedrijven met onze software-ervaring en ons trackrecord. Vitec zal altijd een softwarebedrijf blijven, en geen financiële speler, en dat is uitzonderlijk, zegt Zobec.

“Dat is wat ons zo uniek maakt – zodra mensen ons leren kennen zien ze dat we eigenlijk gewoon hetzelfde zijn als zij. We gaan ze niet verkopen. We geven om deze bedrijven, en willen onze bedrijven helpen het beste product te bouwen in de specifieke verticale markt waarin ze actief zijn”.